Σας κοινοποιούμε, για ενημέρωσή σας, την ανάρτηση των θέσεών μας, που καταθέσαμε στη Δημόσια Διαβούλευση, αναφορικά με το σχέδιο νόμου που κατέθεσε το Υπουργείο Πολιτισμού για δημόσια διαβούλευση με τίτλο «Δημιουργική Ελλάδα: ενίσχυση του κινηματογραφικού, οπτικοακουστικού και δημιουργικού τομέα, ίδρυση φορέα για το βιβλίο και λοιπές διατάξεις για τον σύγχρονο πολιτισμό».

Το Σχέδιο Νόμου διαμορφώθηκε ερήμην των συλλογικών φορέων του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, οι οποίοι γνωρίζουν τα σύγχρονα θέματα, αφού αποδεδειγμένα διαθέτουν πολύχρονη εθνική και ευρωπαϊκή γνώση και εμπειρία.

Αυτό που παρατηρούμε, από την αρχή, είναι ως προς το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, τον  κύριο φορέα άσκησης της κινηματογραφικής πολιτικής και του βασικού θεσμού στήριξης της ελληνικής κινηματογραφίας έως σήμερα, με το σύνολο των θεσμοθετημένων σκοπών του, με δεδομένες τις έως σήμερα δράσεις του, δεν εξασφαλίζεται η τακτική και επαρκής χρηματοδότηση ταινιών, και το μόνο που διατηρείται είναι ο τίτλος. Το σχέδιο νόμου προτάσσει την αντίληψη της εμπορευματοποίησης της κινηματογραφικής τέχνης, ενώ έχει παραλείψει να δώσει κίνητρα σε νέους δημιουργούς.

Στο νέο φορέα που δημιουργείται λείπει το οργανόγραμμα, η λειτουργία, η διαδικασία χρηματοδότησης, ο προϋπολογισμός και τα επιμέρους προγράμματα χρηματοδοτήσεων που είναι αρμοδιότητες της Γενικής Διεύθυνσης Κινηματογράφου και αφορά τις εγχώριες κινηματογραφικές παραγωγές. Η διαδικασία των προκαταβολών θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι θα υλοποιείται μόνο για τις εγχώριες παραγωγές όπου υπάρχει και η ουσιαστική ανάγκη. Πουθενά δεν αναφέρεται και επομένως δεν γνωρίζουμε το συνολικό ύψος των ετήσιων επιχορηγήσεων του νέου Οργανισμού. Πουθενά δεν αναφέρεται η δημιουργία ή ανεύρεση νέων μηχανισμών χρηματοδότησης της κινηματογραφικής τέχνης, η υποστήριξη της πρωταρχικής σημασίας του σεναρίου, η ανάδειξη νέων δημιουργικών ταλέντων.

Συγκεκριμένα, στο άρθρο 4 σε πέντε σελίδες περιγράφονται «η αποστολή και οι αρμοδιότητες» του νέου Οργανισμού. Εκείνο που διαπιστώνουμε είναι ότι η κινηματογραφική ταινία αντιμετωπίζεται ως παραγωγή για προσκόμιση κερδών αγνοώντας και υποβαθμίζοντας την υπόστασή της ως έργου τέχνης καθώς και τον κοινωνικό και πολιτιστικό της ρόλο.

Υποβαθμίζεται η ελληνική κινηματογραφική τέχνη που στο Σχέδιο Νόμου αναφέρεται πάντα, απλώς ως κινηματογραφική παραγωγή. Η αναφορά στη στήριξη της οπτικοακουστικής παραγωγής σημαίνει ότι ο νέος φορέας θα χρηματοδοτεί τις τηλεοπτικές σειρές των ιδιωτικών καναλιών συνεχίζοντας έτσι την μέχρι σήμερα πολιτική αντίληψη του Ε.ΚΟ.ΜΕ. Η φιλοσοφία αυτή δεν είναι αθώα, γιατί στοχεύει στην εξομοίωση της κινηματογραφικής τέχνης με τα τηλεοπτικά προγράμματα σε βάρος της χρηματοδότησης μιας αυτόνομης κινηματογραφίας που θα υποστηρίζει τον κινηματογράφο ως τέχνη και κοινωνικό αγαθό.

Ενταφιάζεται οριστικά η δια νόμου υποχρέωση των τηλεοπτικών σταθμών να αποδίδουν το 1,5% των ετήσιων εσόδων τους για την παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών. Αντίθετα οι ιδιοκτήτες των τηλεοπτικών ιδιωτικών σταθμών που για δεκαετίες δεν τήρησαν τον Νόμο απόδοσης του 1,5% επιβραβεύονται με εκατομμύρια ευρώ ετησίως για ελληνικά σήριαλ. Το κράτος, οι πολίτες δηλαδή, θα πληρώνουν τα σήριαλ των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών.

Επιπλέον, σε μια εποχή που η ανάπτυξη της κινηματογραφικής παραγωγής χρειάζεται ένα πραγματικά νέο ρηξικέλευθο, ευέλικτο, δημοκρατικό και άμεσα αποτελεσματικό σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο ανάπτυξης που θα διασφαλίζει τη διαφάνεια, τη δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς διάθεση πόρων για μια πολύμορφη έκφραση, το Σχέδιο Νόμου με τον απόλυτο συγκεντρωτισμό του από ένα διορισμένο διοικητικό συμβούλιο αποτελεί πλήγμα για την ελευθερία της έκφρασης.

Η γενική μας θεώρηση αναφορικά με τις τηλεοπτικές σειρές είναι πως το σύνολο των επιλέξιμων δαπανών θα πρέπει να ορίζεται ανεξαρτήτως του αριθμού των επεισοδίων. Ο στόχος αυτής της χρηματοδότησης θα πρέπει να είναι η προώθηση και δημιουργία ποιοτικών τηλεοπτικών παραγωγών που θα περιλαμβάνουν κάποια ποιοτικά στάνταρτ. Αντίστοιχη ρύθμιση προτείνουμε να οριστεί  για τα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους.

Το μεγαλύτερο μέρος του Σχεδίου Νόμου (ΜΕΡΟΣ Γ), που αποτελείται από 20 άρθρα περιγράφει ένα πρόγραμμα στήριξης οπτικοακουστικών έργων που θα γυρίζονται στην Ελλάδα: Cash Rebate Greece. Όλα τα άρθρα αφιερώνονται στην αναλυτική περιγραφή των όρων και προϋποθέσεων χρηματοδότησης των ξένων κινηματογραφικών τηλεοπτικών και κινηματογραφικών παραγωγών που θα γυρίζονται στην Ελλάδα. Προβλέπει 3 τρόπους χρηματοδότησης με σκοπό την προσέλκυση ξένων επενδύσεων στη χώρα. Τα τρία διακριτά καθεστώτα ενίσχυσης θα είναι: 1) Cash Rebate Greece – Film and TV 2) Cash Rebate Greece Animate 3) Cash Rebate Greece – Πρωτότυπα λογιστικά παιχνίδια υπολογιστών. Τα ποσά επιχορήγησης που προβλέπονται για κάθε περίπτωση είναι για κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικά προγράμματα και animate μέχρι 8 εκατομμύρια ευρώ ανά έργο και για έργα που χαρακτηρίζονται εθνικής αναπτυξιακής σημασίας μπορούν να φτάσουν και τα 10 εκατομμύρια. Για τα πρωτότυπα λογιστικά παιχνίδια το ποσό επιχορήγησης φτάνει το 1 εκατομμύριο ευρώ για το καθένα.

Όπως γίνεται φανερό ο Νόμος αυτός γίνεται κυρίως για να ενισχύσει την προσέλκυση ξένων παραγωγών στη χώρα, για τις οποίες θα διατίθενται δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Ταυτόχρονα βέβαια ο νέος Οργανισμός με μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ ακόμη θα ενισχύει τις παραγωγές των ιδιωτικών τηλεοπτικών καναλιών. Η ελληνική κινηματογραφική τέχνη θα συνεχίσει να υποχρηματοδοτείται και να υποβαθμίζεται για μια ακόμη φορά από το κράτος όπως γίνεται τις τελευταίες δεκαετίες.

Άρα, θα πρέπει να κατανοηθεί και να τεθεί καλύτερα το ζήτημα του cash rebate. Υπάρχει πάνω στο σχέδιο νόμου μία σύγχυση αναφορικά με τον όρο, που τον ονομάζει σαν επιχορήγηση την ώρα που αυτό λειτουργεί ως επιστροφή φόρου. Επιπλέον, αναφορικά με το cash rebate, δεν υπάρχει καμία αναφορά σε υποχρέωση συνεργασίας των διεθνών παραγωγών που λαμβάνουν cash rebate με Έλληνες επαγγελματίες από το χώρο του κινηματογράφου. Θα πρέπει να δοθούν κίνητρα μέσω ενός μητρώου επαγγελματιών τεχνικών και καλλιτεχνών και μέσω της σύναψης Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας ώστε να προστατευθεί το τεχνικό προσωπικό.

Μια μεγάλη προβληματική που υπάρχει στο σχέδιο νόμου αφορά τις πολλές ασάφειες που (απ’ ότι φαίνεται) αυτές θα διευκρινιστούν με Υπουργικές Αποφάσεις ή Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις. Το σχέδιο νόμου παρέχει αρκετές εξουσιοδοτήσεις. Έτσι θα δίνεται η δυνατότητα να αλλάξουν πολλές και βασικές ρυθμίσεις του νόμου κατευθείαν μέσω των Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων. Θα πρέπει να αντικατασταθεί με μία ευρεία διαβούλευση μαζί με τους θεσμικούς εκπροσώπους των εργαζομένων, των επαγγελματιών και των δημιουργών του κλάδου πριν την έκδοση των Κ.Υ.Α.

Μια περαιτέρω έλλειψη του σχεδίου νόμου αφορά τα Περιφερειακά Προγράμματα. Αυτά αναφέρονται εντός του σχεδίου χωρίς να υπάρχει κάποια περαιτέρω επεξήγηση. Ποια θα είναι αυτά τα προγράμματα; Πως θα λειτουργούν; Υπό ποια ευθύνη θα λειτουργούν;

Σημαντική υποσημείωση: Με βάση το σχέδιο νόμου ο ελεγχόμενος ελέγχει και τον ελεγκτή διότι και η διοίκηση και ο ελεγκτικός μηχανισμός ορίζονται και παύονται με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης. Πρέπει να υπάρξει ασφαλιστική δικλείδα κοινωνικού ελέγχου, όπως το να ενταχθούν στη διαδικασία ελέγχου και εκπρόσωποι  φορέων της κινηματογραφικής κοινότητας.